I. GIỚI THIỆU
1. Tổng quan
Khoa Miễn dịch – Dị ứng – Khớp – Bệnh viện Nhi Trung ương được thành lập vào tháng 10 năm 2010 với sứ mệnh tiên phong trong cả nước về một số lĩnh vực mới trong Nhi khoa như: chẩn đoán và điều trị các bệnh lý dị ứng ở trẻ em, suy giảm miễn dịch bẩm sinh và các bệnh lý tự miễn ở trẻ em.
Trải qua 10 năm hình thành và phát triển, Khoa đã tiếp nhận và điều trị nội trú cho gần 24.000 lượt bệnh nhân, ngoại trú lên tới 20.000 lượt bệnh nhân mỗi năm. Đồng hành với sự phát triển của Khoa là đội ngũ Bác sĩ Chuyên khoa với bề dày kinh nghiệm, các bác sĩ được đào tạo bài bản và cập nhật liên tục những kiến thức mới. Khoa được chú trọng đầu tư vào trang thiết bị và cơ sở vật chất hiện đại, giúp hỗ trợ đẩy nhanh quá trình làm xét nghiệm và ứng dụng những kỹ thuật chuyên sâu vào trong quá trình điều trị,…
Khoa Miễn dịch – Dị ứng – Khớp là một trong những địa chỉ tin cậy với bệnh nhân mắc các bệnh lý chuyên khoa về dị ứng, suy giảm miễn dịch, khớp – tự miễn và một số các bệnh lý đa khoa khác trong cả nước.
2. Đội ngũ chuyên gia
Tại Khoa Miễn dịch – Dị ứng – Khớp còn quy tụ đội ngũ các bác sĩ chuyên khoa sâu bao gồm: Phó Giáo Sư, Tiến sĩ, Thạc sĩ được đào tạo bài bản trong và ngoài nước, có nhiều năm kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý chuyên khoa.
Đội ngũ điều dưỡng có trình độ cao, nhiều kinh nghiệm, tận tâm, chuyên nghiệp, thấu hiểu và đồng cảm với người bệnh.
II. CÁC BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP
Bệnh lý Dị ứng:
– Hen phế quản: Đặc biệt chẩn đoán xác định cho các trẻ khò khè tái đi tái lại, điều trị các trường hợp hen khó kiểm soát, hen trên trẻ có các bệnh lý khác kèm theo như viêm mũi dị ứng, ngừng thở khi ngủ;
– Mề đay tái phát, mạn tính;
– Viêm da cơ địa nặng dai dẳng;
– Dị ứng sữa, dị ứng thức ăn: Chẩn đoán xác định và tư vấn chế độ ăn hợp lý, tránh cho trẻ ăn kiêng quá mức, ảnh hưởng đến phát triển thể chất của trẻ;
– Dị ứng thuốc: Lựa chọn thuốc điều trị phù hợp cho trẻ có tiền sử dị ứng hoặc nghi ngờ dị ứng kháng sinh, thuốc hạ sốt…. xét nghiệm xác định căn nguyên và tư vấn các thuốc cần tránh;
– Sốc phản vệ: Hướng dẫn gia đình cách chăm sóc, xử trí ban đầu khi con có biểu hiện dị ứng;
– Một số bệnh lý gây tổn thương da nặng SJS, TEN, DRESS, AGEP luôn được phát hiện sớm phân biệt với các bệnh lý khác và có quy trình chăm sóc da chuyên biệt.
Bệnh lý Khớp – Tự miễn:
– Viêm khớp tự phát thiếu niên với các thể lâm sàng khác nhau, bệnh nhân được chẩn đoán sớm, đặc biệt những thể nặng khó kiểm soát với các thuốc ức chế miễn dịch thông thường, chỉ định điều trị thuốc sinh học thường quy định để kiểm soát các biến chứng của bệnh;
– Viêm màng bồ đào tự miễn điều trị bằng các thuốc ức chế miễn dịch và thuốc sinh học;
– Lupus ban đỏ hệ thống, viêm da cơ, viêm đa cơ, viêm mạch ANCA, viêm mạch hệ thống, viêm mạch IgA, bệnh tự miễn hỗn hợp của mô liên kết…: là những bệnh lý tự miễn đa cơ quan phức tạp, khó nhưng chúng tôi có kinh nghiệm chẩn đoán sớm điều trị theo phác đồ cập nhật, đánh giá cá thể hóa trong điều trị để có những phác đồ tối ưu, tránh được các biến chứng và tác dụng phụ của thuốc;
– Ngoài ra chúng tôi cũng có kinh nghiệm chẩn đoán nhóm bệnh tự viêm, xơ cứng bì toàn thể hoặc khu trú với những kế hoạch và chăm sóc theo dõi sát sao mang lại chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Bệnh lý Miễn dịch:
– Suy giảm miễn dịch bẩm sinh tiên phát là nhóm bệnh đặc biệt ảnh hưởng đến chức năng đề kháng của cơ thể với các tác nhân nhiễm trùng chúng tôi đã chẩn đoán được nhiều thể lâm sàng: Như SCID, XLA, Hyper IgM, Hyper IgE, CVID, CGD, giảm chức năng bạch cầu hạt, LAD, WAS, IPEX. Các bệnh nhân được điều trị định kỳ, kết hợp với chăm sóc chuyên biệt đảm bảo ổn định các tình trạng nhiễm trùng.
– Ghép tế bào gốc là một thế mạnh của Bệnh viện. Đặc biệt chỉ định ghép sớm một số thể lâm sàng mà chức năng bảo vệ của hệ miễn dịch bị ảnh hưởng nặng nề. Ghép tế bào gốc sớm sẽ mang lại cuộc sống mới cho các trẻ suy giảm miễn dịch bẩm sinh như SCID, WAS, LAD.
III. CÁC DỊCH VỤ ĐANG THỰC HIỆN
1. Các dịch vụ đã, đang và dự kiến triển khai
Dị ứng
– Các test chẩn đoán dị ứng thuốc, thức ăn, sữa: Test lẩy da, test nội bì, test kích thích, đặc biệt các thuốc kháng sinh, thuốc gây mê, thuốc hóa chất điều trị ung thư, thuốc điều trị bện Wilson, chẩn đoán dị ứng nọc côn trùng.
– Tiêm chủng an toàn cho những trẻ có tiền sử phản ứng nặng sau tiêm/ nghi ngờ dị ứng vắc xin, kháng huyết thanh.
– Giải mẫn cảm với các thuốc thiết yếu để điều trị bệnh mà không có thuốc thay thế.
– Đo hô hấp ký, FENO, IOS.
– Đo đa ký giấc ngủ.
Hình 1: Đo chức năng hô hấp cho trẻ
Hình 2: Thực hiện làm test lẩy da
Miễn dịch
– Phối hợp với Khoa Huyết học, Khoa Di truyền và Sinh học phân tử: Đánh giá chức năng bạch cầu hạt trung tính, đánh giá số lượng các tế bào Lympho T, IgA, IgG, IgM, IgE, CD3, CD4, CD8, CD19, CD56, CD11b.
– Phối hợp Khoa Hóa sinh – Bệnh viện Nhi Trung ương chẩn đoán xác định bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh ở trẻ sơ sinh thông qua xét nghiệm sàng lọc TREC.
– Phối hợp với Khoa Di truyền và Sinh học phân tử – Bệnh viện Nhi Trung ương: Xét nghiệm FISH, giải trình trự gene, Micro Array chẩn đoán nhiều mặt bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh.
– Phối hợp với Viện Gene và một số Trung tâm Gene ở Hồ Chí Minh, Mỹ, Hồng Kông giải trình tự gene thế hệ mới: Whole Exon Sequencing chẩn đoán các thể bệnh suy giảm miễn dịch hiếm gặp.
Khớp, tự miễn
– Chọc dịch khớp phục vụ chẩn đoán và điều trị
– Tiêm khớp
– Phối hợp với Khoa Hóa sinh và Sinh học phân tử: Xét nghiệm đánh giá các kháng thể tiên lượng bệnh: ANA (miễn dịch huỳnh quang), ANA 17 profile, pANCA, cANCA miễn dịch huỳnh quang và nhiều kháng thể đặc hiệu trong các bệnh tự miễn
– Đánh giá tổn thương phổi kẽ cho trẻ mắc bệnh hệ thống bằng đo DLCO với trẻ > 10 tuổi
2. Các kỹ thuật điều trị tại khoa
Dị ứng
– Các xét nghiệm chẩn đoán căn nguyên dị ứng để điều trị tận gốc, đặc biệt là xét nghiệm trên da cho kết quả chính xác, nhanh chóng, làm được với nhiều loại dị nguyên khác nhau như dị nguyên đường hô hấp, thức ăn, thuốc…
– Thăm dò chức năng hô hấp: Khó khăn khi tiến hành là người bệnh cần hiểu và hợp tác phối hợp thở, nên nhiều trường hợp không thực hiện đo được
Miễn dịch
– Chẩn đoán nguyên nhân nhiễm trùng tái diễn ở trẻ em, chẩn đoán chính xác các bệnh SGMD bẩm sinh thông qua các xét nghiệm miễn dịch và phân tích gene.
– Phát hiện sớm suy giảm miễn dịch bẩm sinh thông qua sàng lọc sơ sinh TREC.
– Điều trị các thể bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh, trong đó áp dụng tiêm dưới da Gammaglobulin đường dưới da, giúp giảm tối đa thời gian nằm viện và khó chịu cho bệnh nhân.
– Kĩ thuật cao: Ghép tế bào gốc tạo máu từ máu ngoại vi, từ tủy xương và máu cuống rốn cho một số bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh.
Tự miễn
– Các kĩ thuật điều trị phổ biến: Điều trị các thuốc ức chế miễn dịch
– Kĩ thuật cao: Điều trị thuốc sinh học trong một số các bệnh lý tự miễn (viêm khớp thiếu niên, viêm màng bồ đào, bệnh tự miễn tự viêm khác)
3. Cơ sở vật chất, trang thiết bị
Chú trọng đầu tư, đổi mới trang thiết bị y tế nhằm mang lại hiệu quả cao nhất trong công tác khám chữa bệnh. Hệ thống trang thiết bị tối tân, ứng dụng các công nghệ tiên tiến, hiện đại nhất có thể kể đến như:
– Máy đo sức cản đường thở bằng phương pháp dao động xung ký: Với thiết bị này bệnh nhân chỉ cần hít thở bình thường nhẹ nhàng nên thực hiện được trên đối tượng trẻ nhỏ, thậm chí từ 3 tuổi có thể đo được. Giúp đánh giá được tình trạng tắc nghẽn của đường thở, đáp ứng với thuốc giãn phế quản như thế nào, từ đó bác sĩ có thể điều chỉnh liều thuốc phù hợp
IV. MỘT SỐ THÀNH TỰU NỔI BẬT
Dị ứng
– Giải mẫn cảm thuốc cho nhiều bệnh nhân Wilson, Ung thư….không có thuốc điều trị thay thế
– Test và tiêm chủng an toàn cho hàng trăm lượt bệnh nhân có tiền sử phản ứng sau tiêm vắc xin bị từ chối tại các cơ sở y tế khác
– Điều trị thành công các ca dị ứng thuốc có tổn thương da nặng và tổn thương đa cơ quan như SJS, TEN, hồng ban đa dạng…
– Hàng nghìn lượt khám và quản lý hen ngoại trú hàng năm đặc biệt hen khó kiểm soát.
Miễn dịch
– Chẩn đoán và điều trị được nhiều ca bệnh và thể bệnh Suy giảm miễn dịch mới
– Ghép tế bào gốc tạo máu thành công nhiều bệnh nhân suy giảm miễn dịch bẩm sinh.
Tự miễn
– Chẩn đoán và điều trị thành công một số bệnh lý tự miễn hiếm gặp, một số bệnh lý tự miễn có biến chứng nặng
– Điều trị thành công 50 ca viêm khớp tự phát thiếu niên bằng thuốc sinh học
– Khoa Miễn dịch – Dị ứng – Khớp là cơ sở khám chữa bệnh và thực hiện nghiên cứu khoa học với nhiều đề tài các cấp, ngoài ra Khoa còn là cơ sở thực hành và đào tạo các Bác sĩ chuyên khoa Nhi nhiều trình độ: Tiến sĩ, Thạc sĩ, Bác sĩ Chuyên khoa I, Bác sĩ Chuyên khoa II, bác sĩ nhi khoa cơ bản, các bác sĩ của các tỉnh học chuyên sâu về Miễn dịch – Dị ứng – Khớp, đào tạo sinh viên Y khoa của các trường đại học Y Hà Nội, Y Dược Quốc gia.
– Khoa còn tổ chức thành công các câu lạc bộ cho bệnh nhân hen, suy giảm miễn dịch bẩm sinh, viêm khớp tự phát thiếu niên. Mở ra các buổi hướng dẫn cha mẹ cách sử dụng thuốc, cách chăm sóc, theo dõi, tiêm phòng cho trẻ. Đây là nơi các gia đình được chia sẻ, thấu hiểu, đồng cảm, động lực trong quá trình chữa bệnh cho trẻ.
